Количините на создаден отпад од година во година постојано се зголемуваат и за две до три години ќе ја преминеме границата од 1 милион тони отпад што се создава годишно. РН Македонија полека но сигурно се претвора во една огромна депонија.
Создаден отпад е отпадот што го создава населението, додека собраниот отпад е отпадот што комуналните претпријатија го собираат од граѓаните. Количините на создаден и собран отпад значително се разликуваат и се различни за секој регион. Само за скопскиот регион овие количини се речиси идентични, односно речиси целиот отпад што го создаваат граѓаните се рециклира.
Разликата помеѓу создадениот и собраниот отпад е отпадот што самите граѓани го фрлаат на различни места низ населбите каде што живеат, без разлика дали се веќе постоечки депонии или самите избираат нова локација која им одговара и започнуваат нова. дивата депонија, која е доста често на помали места ја палат на отворено во нивните дворови. Во 5-те региони избрани со овој проект, граѓаните создаваат 550.000 тони отпад годишно, додека комуналните претпријатија собираат 330.000 тони годишно, разликата е во отпадот што самите граѓани го фрлаат каде што можат. Комунално сервисираното население, т.е. од страна на комуналните претпријатија во РСМ, изнесува само 78%.Несобраниот комунален отпад на ниво на РСМ е 31%, додека во 5-те региони опфатени со проектот е дури 40% и овој отпад завршува насекаде во природата каде граѓаните го депонираат по сопствена желба.
Без разлика дали отпадот се собира или не, целиот тој завршува на некаква депонија, односно дури 99,7% завршува на диви и нерегулирани депонии.
Рециклирањето е најдобриот начин за решавање на проблемот со отпадот, но кај нас се рециклира само 0,3% од вкупниот отпад. Во европските земји 42% од отпадот не може да се рециклира, додека во РСМ, каде што нема примарна селекција на отпадот, дури 60% од отпадот не може да се рециклира. Овој нерециклиран отпад, доколку не се претвори во енергија, завршува на различни депонии каде се распаѓа и само гори во неконтролирани услови.
Други фактори кои придонесуваат за ужасно лошата состојба со комуналниот отпад во земјава, според нашата анализа, се следните:
1. Застарени и недоволно количество средства за собирање отпад.
2.Несоодветна опрема и средства за постапување со отпад
3. Отсуство на примарен избор на отпад во домаќинствата
4. Општо невнимание при изборот на локацијата на депонирање на отпадот (еден податок од нашата анализа кој можеби ви изгледа изненадувачки, но е точен е дека кај нас има најмалку 3 пати повеќе депонии од населени места – буквално може да се каже дека сите ги фрлаат отпад каде што може да оди)
5. Одлагање на отпадот во нерегулирани депонии кои често спонтано се запалуваат – вистински еколошки катастрофи низ цела Македонија.
Нашиот проект има за цел да ги реши сите овие проблеми во избраните 5 плански региони, посебен акцент е ставен на ставање крај на депонирањето на отпадот на кои било депонии и изедначување на количините на создаден и собран отпад во сите региони, т.е. собирање на вкупно создадениот отпад од граѓаните и нивна 100% услуга со комунални услуги. Дополнително, ќе се преработува целата биомаса – растителен разградлив отпад создаден од земјоделското производство во количини проценети на 120.000 тони годишно и кои количини моментално се согоруваат на и околу земјоделските површини.
Нашиот проект ќе опфати 5 од 8 плански региони прикажани на мапата, односно 74% од територијата и 48% од населението во РСМ.
Погонот за зелена енергија ќе биде лоциран на геостратешка локација во близина на село Дуброво, општина Неготино, во близина на ТЕ Неготино и Градската депонија, поради централната локација во однос на сите опфатени региони, постоењето на одлична патна и енергетска инфраструктура и достапноста на изворите на вода како и можноста за преработка на целиот отпад што се наоѓа на депонијата и истиот престанува да постои, а за да се постигне непречено собирање и транспортирање на отпадот до фабриката како и зголемување на бројот на комунално опслужувани население на 22 локации низ опфатените плански региони кои се прикажани на картата, ќе се градат претоварни станици и трафостаници.
Претоварни станици од овој тип веќе има изградено во Тетово и Струга
За да се реши проблемот со несобраниот комунален отпад, односно комплетни комунални услуги за населението опфатено во 5-те плански региони, предвидена е неповратна инвестиција во 100 комунални возила и 6000 комунални контејнери, кои соодветно ќе бидат распределени до комуналните претпријатија. во сите опфатени општини. Покрај овие неповратни инвестиции, како и сите претоварни станици и трафостаници по изградбата ќе бидат доделени на управата на комуналните претпријатија во општините во кои ќе се градат.
Фабриката за зелена енергија е развиена по примерот на Топларна Целје, Словенија која веќе успешно работи околу 10 години. И ќе ја има истата технологија за отпад-на-енергија.
| Проектот е дизајниран да работи на следниов начин: Општинските претпријатија ќе продолжат да го собираат комуналниот отпад од населението на дневна основа, но наместо да го транспортираат отпадот до локалните нерегулирани депонии, тој ќе се транспортира до претоварните станици и трафостаници, каде што отпадот ќе се компресира со хидраулични преси во херметички затворени садови за да се избегне ширење на непријатниот мирис. Потоа полните контејнери со специјални возила за оваа намена ќе бидат транспортирани до фабриката за зелена енергија каде што контејнерите ќе се испразнат во специјални бункери. |
Потоа примениот отпад ќе помине низ целосно автоматизиран процес на примарна селекција, при што ќе се рециклираат сите метали, пластика, стакло и камен, а ќе се издвои влажната фракција (биоразградлив материјал), кој ќе помине низ процесот на сушење, кој ќе се постигне со користење на издувни гасови од процесот на согорување. Рециклираните материјали ќе се земаат за понатамошна обработка во соодветни индустриски капацитети. Делот од отпадот што не може да се рециклира заедно со исушената влажна фракција ќе биде гориво што ќе се согорува во посебна комора наменета за оваа намена, додека од ослободената енергија ќе се произведува електрична енергија. Целиот процес во фабриката ќе биде целосно автоматизиран.
Пепелта произведена за време на согорувањето на горивото добиено од отпадот е одлична суровина за цементната индустрија. Во секој случај, во рамките на фабриката ќе биде изградена фабрика за рециклирање на целосно создаденото количество пепел преку негово инертизирање и мешање со рециклиран градежен шут, рециклиран камен и цемент, со што ќе се формира агрегат погоден за тампонирање, асфалтирање или производство на бекатон елементи. . (Решавање на проблемот со потребата од депонии) Исцедокот создаден од комуналниот отпад ќе се собира во посебни контејнери во претоварните станици кои ќе се транспортираат до фабриката и во нејзината пречистителна станица ќе се прочистува до квалитет на вода од категорија 2 (вода погодна за санитарна употреба) и таква вода ќе се испушта во реката Вардар, чија вода е со квалитет од категорија 4 до 5, односно вода што не смее да се користи ниту за наводнување на земјоделски површини. (решавање на проблемот со загадувањето на подземните води од депониите)
Технологијата ќе биде прилагодена на нашите услови, а фабриката ќе се состои од 5 индивидуални линии за преработка на отпад кои заедно ќе ја претставуваат фабриката за производство на зелена енергија.
Самата технологија функционира на тој начин што добиеното гориво од комуналниот отпад ќе се складира во приемни бункери во кои има притисок и ќе се додава со помош на автоматизиран кран во првата комора за гасификација.
понатаму, со додавање на доволна количина на воздух и со големо турбулентно мешање, целосно согоруваат во втората комора на температура повисока од 1200 oC, при што гасовите остануваат во втората комора повеќе од 2 секунди. Енергијата добиена од согорувањето се користи за производство на пареа под висок притисок, што го придвижува генераторот да произведува електрична енергија. Применетата технологија го имитира природниот процес на распаѓање на материјалите и претставува нивно термичко рециклирање, со што се овозможува производство на зелена енергија. Технологијата е обезбедена од британската компанија GridPower
Фабриката е дизајнирана да преработува годишно до 120.000 тони отпад по линија, или максималната количина на отпад што фабриката може да ја преработи е 600.000 тони годишно, односно количина еднаква на годишната количина на отпад што се создава во 5-те избрани плански региони.
Од оваа количина отпад ќе се создаваат 50.000 t/годишно гориво по линија, кое ќе се користи за производство на електрична енергија.
Фабриката ќе произведува 34 MW основна електрична енергија, ќе произведува 48.000 Nm3 излезни гасови по линија, ќе троши 3,9 m3/h вода, ќе користи 300 m3/h компримиран воздух и ќе создава 6231 t/годишно пепел.
Технологијата е во рамките на неколку европски законодавства, како што се VID, PED, IPPC, BREF, BAT и исто така ќе биде во рамките на новите BREF препораки кои ќе бидат усвоени наскоро. Излезните гасови од фабриката ќе бидат во многу повисоки стандарди од пропишаните во РСМ, а вредностите што реално ќе се постигнат ќе бидат далеку пониски од границите.
Истото можеме да го потврдиме и од податоците добиени од различни места во Европа каде што истата технологија се користи за уништување на различни видови отпад како Нордхалбен, Германија за пластика, боја и смоли. Хербос, Сисак – Хрватска – Медицински и индустриски отпад, Топларна Целје – Словенија – комунален отпад и отпадна тиња, Сулцбах Розенберг – Германија – РДФ и градежно дрво.
Податоците земени од влијанието на загадувањето на воздухот од согорувањето на отворено од B. Sivertsen NILU, Kjeller, Норвешка
Табела!: Фактори на емисија (g/kg) за некои избрани соединенија при согорување на различни видови земјоделски отпад.
| Вид на отпад | PM | PMW | PMz.s | SOx | NOx | CO | voc |
| Општински отпад 1) | 8 | 0.5 | 3 | 42 | 6.5 | ||
| Отпад на отворено 3) | 37 | 37 | 0.5 | 3 | |||
| Земјоделски отпад 3) | 10 | 5 | |||||
| Ориз 1)2) | A | 3.7 | 2.9 | 0.6 | 2.6 | 29 | 3 |
| Луцерка 2) | 14.5 | 13.6 | 0.3 | 2.3 | 60 | 12 | |
| Настрешница и грмушки 2) | 10.7 | ||||||
| Пасишта 2) | 8.0 | 7.6 | 0.3 | 2.3 | 57 | 5.5 | |
| Шума 2) | 10-15 | 8-14 | 0.05 | 1.8 | 75-150 | 10 |
1) Џенкинс. /12] AP42 2) Гафни’/9] 3) Ларсен и сор. [13],
Во табелата 1 се вредностите на емисиите при отворено согорување на различни видови отпад изразени во g/kg отпад (некои од нив се и до неколку илјади пати повисоки од емисиите на фабриката за зелена енергија)ГЛОБАЛНИ СТАТИСТИКИ ЗАЦВРСТИОТ КОМУНАЛЕН ОТПАД (MSW)
> Глобално генериран комунален отпад во 2002 година – 0,68 милијарди тони годишно
> Глобално генериран комунален отпад во 2012 година – 1,3 милијарди тони годишно
> Проценка на глобално генериран комунален отпад во 2025 година – 2,2 милијарди тони годишно
> Население покриено со комунални услуги во Африка – 46%
>Население опфатено со комунални услуги во Јужна Азија – 65% (5. плански региони опфатени со проектот во моментов имаат само 60% покриеност, целта е да се изедначи со европските земји, односно да се постигне минимум 98% опслужено население)
> Население опфатено со комунални услуги во земјите на ОЕЦД (Организација за економска соработка и развој помеѓу 37 земји вклучувајќи ја и Европската Унија): 98%
> Глобална количина на неконтролирано согорување на комунален отпад (на отворено) – 41%
MK
EN